Η saeta (από τη λατινική λέξη sagitta, η οποία σημαίνει σαΐτα, βέλος) είναι ένα παραδοσιακό θρησκευτικό τραγούδι, το οποίο ερμηνεύεται κυρίως στις λιτανείες της Μεγάλης Εβδομάδας στην Ισπανία, και ιδιαιτέρως στην Ανδαλουσία.
Παρόλο που δε γνωρίζουμε με ακρίβεια την προέλευση των πρώτων saetas, η συγκριτική εθνολογία τούς αποδίδει αραβική ρίζα, η οποία συνδέεται με το κάλεσμα για προσευχή του μουεζίνη των τζαμιών της Ανδαλουσίας, συμπληρώνεται με τα ίχνη από τις σεφαρδίτικες ψαλμωδίες και ολοκληρώνεται με τους ψαλμούς των φραγκισκανών μοναχών τον 16ο και 17ο αιώνα.
Οι saetas που τραγουδιούνται σήμερα είναι οι saetas flamencas, μια μετάλλαξη των πρώτων saetas, η οποία έλαβε χώρα στα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς αφομοιώθηκαν στο flamenco, και συχνά απευθύνονται στον Χριστό ή στην Παναγία των Τσιγγάνων.
Οι saetas τραγουδιούνται καθώς περνούν οι λιτανείες των διαφόρων αδελφοτήτων, είτε από έναν καλλιτέχνη του flamenco, είτε από απλούς πιστούς. Με το άκουσμά τους, η λιτανεία σταματάει, οι πιστοί ψάχνουν να εντοπίσουν τον τραγουδιστή, ο οποίος βρίσκεται συχνά σε κάποιο μπαλκόνι, και ακούν με κατάνυξη την saeta που πλημμυρίζει από συναίσθημα, τέχνη και ευλάβεια.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο ισπανός συγγραφέας, ανθρωπολόγος και λαογράφος Antonio Machado Álvarez περιέγραψε τις saetas ως τραγούδια που έχουν ως κύριο στόχο να υπενθυμίσουν στον λαό, ιδιαίτερα τη Μεγάλη Πέμπτη και τη Μεγάλη Παρασκευή, τα πάθη και τον θάνατο του Χριστού, και χτυπούν σαν σαϊτιές την καρδιά των πιστών.
Και ο μεγάλος ποιητής Antonio Machado, στο περίφημο ποίημά του Saeta έγραψε: «Αχ, η saeta, τραγούδισμα στον Χριστό των τσιγγάνων… τραγούδισμα του λαού της Ανδαλουσίας, που κάθε άνοιξη αναζητά σκάλες για να φτάσει στον Σταυρό. Τραγούδισμα της γης μου, που ραίνει με λουλούδια τον Χριστό που ξεψυχά …»
Ακολουθώντας τον σύνδεσμο, μπορείς να δεις μια από τις μεγαλύτερες σύγχρονες καλλιτέχνιδες του flamenco, την Estrella Morente, να τραγουδάει μια saeta προς τιμήν της Παναγίας των Τσιγγάνων.
Το να ακούσει κανείς από κοντά μια saeta και να ζήσει όλο αυτό το κλίμα, αποτελεί σίγουρα μια ανεπανάληπτη εμπειρία.
Καθώς κάποιος έρχεται σε επαφή με την ισπανική γλώσσα, απλώνεται μπροστά του ένα μαγικό φάσμα παραδόσεων. Έλα στις Σχολές μας, μάθε σωστά ισπανικά και δες αυτό το φάσμα να ξεδιπλώνεται.